Πως δημιουργήθηκε η γλώσσα του κράτους των Σκοπίων

Του Καθ Σπυρίδωνα Σφέτα

 

Βασικό συστατικό στοιχείο για τη συγκρότηση του έθνους αποτέλεσε η κωδικοποίηση μιας λόγιας σλαβομακεδονικής γλώσσας. Καθώς δεν υπήρχε μια γραπτή παράδοση, η προσκόλληση είτε προς τη βουλγαρική είτε προς τη σερβική για την παραλαβή δανείων ήταν απαραίτητη. Στην επίσημη προπαγάνδα η σλαβομακεδονική χαρακτηρίστηκε «ως η γλώσσα των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου» και επισημάνθηκε η σημασία της για τον ορθόδοξο σλαβικό κόσμο, ενώ τα κείμενα των αδελφών Miladinovi, Parlicev, Zinzifov στο 19ο αιώνα μεταβαπτίστηκαν σε σλαβομακεδονική λογοτεχνική παραγωγή

 

Συγκροτήθηκε μια πρώτη επιτροπή για το γλωσσικό που διεξήγαγε τις εργασίες της από τις 27 Νοεμβρίου μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου 1944. Ως κατάλληλη διάλεκτος για βάση της υπό διαμόρφωση γλώσσας επιλέχτηκε η κεντρική διάλεκτος του Prilep-Monastir ως λιγότερο διαβρωμένη από τη σερβική και τη βουλγαρική. Για το ζήτημα αυτό δεν υπήρξαν σοβαρές διαφωνίες. Το φλέγον ζήτημα αποτέλεσε η σύνταξη του αλφαβήτου και του συστήματος ορθογραφίας. Η επιτροπή κατέληξε τελικά στο ακόλουθο αλφάβητο ως το πλέον κατάλληλο για τη φωνητική της σλαβομακεδονικής: 

 

Advertisement

Madžiri, madjiri, ματζίρι…..

…μία λέξη, την οποία έχουμε διαβάσει πολλές φορές στο διαδίκτυο  από τους Σλαβομακεδονιστές. Σήμερα έγινε της μόδας λόγω των δηλώσεων του Πάντε Ασλάκοφ. Για να δούμε τι σημαίνει αυτή η λέξη στην πραγματικότητα αλλά και στην αργκό τους. Όπως είναι γνωστό, αποκαλούν τους εαυτούς τους «dopii»,  ο οποίος προέρχεται από την ελληνική λέξη «εν-ντόπιος». Στα σλαβικά αυτή η λέξη είναι «tukašni». Τώρα πως το «τουκάσνι» έγινε «ντόπιε», μόνο ο θεός των Μακεδονοειδών το γνωρίζει. Εικάζω ότι αυτό έγινε όταν εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας την δεκαετία του 20.

Η γλώσσα τους ονομάζεται «po nashe», ενώ οι μη ντόπιοι  αποκαλούντε  «madžiri», δηλαδή…

Τα συμπεράσματα του γλωσσολόγου O’Mologni για το Abecedar και τις Σλαβικές διαλέκτους στην Μακεδονία

Το μόνο ζήτημα στο οποίο οι ειλικρινείς ελληνικές προθέσεις μπορούσαν να αμφισβητηθούν υπήρξε η χρήση του λατινικού αλφάβητου στο Abecedar. Οι Έλληνες αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι αυτό είχε γίνει, γιατί η λατινική υπήρξε αναμφισβήτητα η πλέον διαδεδομένη και εύκολη γλωσσά. Επικαλέστηκαν, μάλιστα, το γεγονός ότι υπήρχαν και άλλες σλαβικές γλώσσες, όπως η πολωνική και η τσεχική, που είχαν γραφεί στο λατινικό αλφάβητο.[26] Ωστόσο περισσότερο αληθοφανής πρέπει να είναι ο ισχυρισμός πως με τη χρησιμοποίηση του λατινικού αλφάβητου η Ελλάδα επιχείρησε να περιορίσει την επιρροή της Σερβίας και της Βουλγαρίας στους σλαβόφωνους της ελληνικής Μακεδονίας. Στα τέλη του 1925 ένας επιστήμονας ειδικός σε γλωσσολογικά ζητήματα, ο O’Mologni, κλήθηκε από την Κ,τ.Ε. να αποφανθεί σχετικά με το ζήτημα του αλφαβηταρίου. Ο O’Mologni υπέβαλε μια έκθεση με τον τίτλο «Меmогапdum regarding the introduction by the Greek Government into the schools of Macedonia the Abecedar Enclosed», στην οποία διατύπωνε τις παρατηρήσεις του για το αλφαβητάριο.[27] Ο O’Mologni υπογράμμισε τα εξής:

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ #2(Περί ετυμολογίας)

Ετυμολογία [etymology]

Η επιστημονική μελέτη της ιστορικής εξέλιξης της μορφής και της σημασίας των λέξεων (ή και άλλων γλωσσικών στοιχείων, όπως π.χ. των παραγωγικών μορφημάτων ), καθώς και της σχέσης ανάμεσα σε λέξεις της ίδιας καταγωγής από διαφορετικές γλώσσες. Η ετυμολογία αποτελεί κλάδο της ιστορικής γλωσσολογίας και ειδικότερα της ιστορικής σημασιολογίας . Στον 19ο αιώνα, κατά τον οποίο κυριαρχούσε η διαχρονική μελέτη των γλωσσών, οι ετυμολογικές σχέσεις χρησιμοποιούνταν είτε για να αποκαταστήσουν μια κοινή πρωτοϊνδοευρωπαϊκή γλώσσα είτε ως μαρτυρία για τις σχέσεις μεταξύ λέξεων ή γλωσσών. Η γλωσσική μορφή (η ρίζα) από την οποία κατάγεται μια ύστερη μορφή είναι το έτυμο της τελευταίας. Πολλές φορές μια λέξη ετυμολογείται λανθασμένα, εξαιτίας κάποιας εσφαλμένης σύνδεσης ανάμεσα σε μορφή ή σημασία, με συνέπειες κάποτε και στην προφορική ή γραπτή απόδοσή της (π.χ. κουμπιούτερ, αντί κομπιούτερ, επειδή ο υπολογιστής έχει κουμπιά). Πρόκειται για την περίπτωση της παρετυμολογίας ή λαϊκής ετυμολογίας [folk etymology]. Κάτι που επίσης παρατηρείται συχνά σε συζητήσεις για τη γλώσσα είναι η ετυμολογική πλάνη [etymological fallacy], η άποψη δηλαδή ότι…

Abecedar

Θα ξεκινήσω με ρητορικά ερώτηματα.

Ποιος είναι ο λόγος στον οποίον το abecedar εκδόθηκε?

 

Εκδόθηκε γιατί υπήρχε πίεση(εσωτερική ή εξωτερική) για την έκδοση του αναγνωστηρίου αυτού?

 

Μπορούν να μου εξηγήσουν οι υποστηριχτές (Δήμου, Δημητράς, doctor κλπλ) ποια είναι η σχέση της γλώσσας του abecedar με αυτή των Σκοπίων ?

 

Και εξηγώ με επιχειρήματα και όχι με αυθαίρετες και δημαγωγικές αναλύσεις τύπου Δημοσθένη. Άλλωστε είμαι οπαδός του Αισχινησμού.

 

Ξεκινάμε λοιπόν….

Η σημασία της λέξης «ντόπιος» σύμφωνα με τις αντιλήψεις του εθνικιστικού κόμματος των Σλαβομακεδόνων Ουράνιο Τόξο αλλά και της Γλωσσολογίας.

Το θέμα της ονομασίας της ομάδας έχει ξεχωριστή σημασία, αφού είναι σύμφυτο με την ύπαρξη της ξεχωριστής ταυτότητας. Επιπλέον, οι συγκεκριμένες επιλογές και οι συζητήσεις γύρω από το θέμα του ονόματος αναδεικνύουν την πολυμορφία, το δυναμικό χαρακτήρα και τη μη παγιωμένη μορφή της αναζητούμενης ταυτότητας και επιπλέον συσχετίζονται αναπόφευκτα με το γνωστό διπλωματικό πρόβλημα ονομασίας της Π.Γ.Δ. Μακεδονίας. Παρουσίαση των θέσεων της Κίνησης (των Σλαβομακεδόνων) σχετικά με το θέμα αυτό έχουμε στο τεύχος 7 της Ζόρα (Απρίλιος 1995), όπου διευκρινίζεται πως:

«‘Το Ουράνιο Τόξο’ αποτελεί την οργανωμένη πολιτική έκφραση των κατά το έθνος Μακεδόνων στην Ελλάδα».

Το θέμα επανέρχεται και στο επόμενο τεύχος, όπου, ενόψει της Πρώτης Οργανωτικής Συνδιάσκεψης του «Ουράνιου Τόξου»,» διευκρινίζεται πως ο όρος «εθνικά Μακεδόνες ή εθνική μακεδονική κοινότητα«, που σήμερα χρησιμοποιούν οι ίδιοι, αποτελεί συνέχεια του όρου «ντόπιοι«, που χρησιμοποιήθηκε κατά την πρώτη φάση της ένταξης τους στο ελληνικό κράτος. Για τον όρο «ντόπιοι» παρατηρούν πως αφορούσε τους «εθνικά Μακεδόνες«, την πλειοψηφία δηλαδή των κατοίκων της Μακεδονίας την εποχή της «ενσωμάτωσης» αυτής στο ελληνικό κράτος:

Ανάλυση του αποσπάσματος: «Σεις λοιπόν είστε Θεσσαλονικείς και όλοι οι Θεσσαλονικείς ομιλούν συχνά τη Σλαβική»

Απόσπασμα από τον βιβλίο του Φαίδωνα Μαλιγκούδη «Ελληνισμός και Σλαβικός κόσμος», εκδόσεων Βάνιας, σελ 121-132

Η παρούσα ενότητα θα αρχίσει με μια προσωπική εμπειρία: Όταν (πριν από περίπου 40 χρόνια) παρουσιαζόταν ο συντάκτης του παρόντος για πρώτη φορά στο φροντιστήριο της παλαιοσλαβικής γραμματολογίας του πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης, ο καθηγητής του, ακούγοντας ότι ο νεοφερμένος κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη, τον καλοσώρισε με ένα παράθεμα από τον, παλαιοσλαβικό, Βίο του Μεθοδίου: «Selunene vbsi cisto slovenbsky besedujut». Δηλαδή: «Σεις λοιπόν είστε Θεσσαλονικείς και όλοι οι Θεσσαλονικείς ομιλούν συχνά τη Σλαβική»[1].

Ανακαλώντας σήμερα στη μνήμη του το παραπάνω επεισόδιο, αναλογίζεται ο συντάκτης ότι ο ουκρανός δάσκαλος του παρουσίασε, άθελα του, ένα ζωντανό παράδειγμα του φαινομένου εκείνου που συνιστά τον πυρήνα κάθε ιστορικής ιχνηλάτησης: τη διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στην αντικειμενική μαρτυρία της πηγής και στην υποκειμενική ερμηνεία της από τους μετέπειτα ερευνητές. Η διάσταση αυτή είναι εκείνη που θέτει τον σημερινό ερευνητή μπροστά στο δίλημμα να επιλέξει ανάμεσα στην ιστορική πραγματικότητα, όπως αυτή αντανακλάται από την πρωτογενή πηγή, ή την πλαστή εικόνα, τον μύθο, που συντηρούν οι δευτερογενείς ερμηνείες της ίδιας της πηγής. Με άλλα λόγια, για να επιστρέψουμε στο παράθεμα που χρησιμοποίησε ο ουκρανός σλαβολόγος και στο δίλημμα, μπροστά στο οποίο μας θέτει:…

Τα σλαβικής ετυμολογίας τοπωνύμια του μακεδονικού χώρου

Του Νεκτάριου Δαπέργολα *

Φτάνοντας πλέον στο τοπωνυμικό υλικό ειδικά του μακεδονικού χώρου και λαμβάνοντας υπόψη και όσα αναφέραμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, μπορούμε να πούμε τα εξής:**

1) Τα μαρτυρούμενα κατά τη βυζαντινή περίοδο (και κυρίως από τον 11° αι. και εξής) σλαβικής ετυμολογίας τοπωνύμια της Μακεδονίας είναι συνολικά 138. Από αυτά, τα 75 βρίσκονται στην Κεντροανατολι­κή και Ανατολική Μακεδονία (ιδίως στην περιοχή του Στρυμόνα και του Παγγαίου), τα 42 στην Κεντρική Μακεδονία (ιδίως στην περιοχή Α. της Θεσσαλονίκης και στη Χαλκιδική) και τα 21 σε όλο τον υπό­λοιπο μακεδόνικο χώρο δυτικά και βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης. Θα επισημάνουμε ωστόσο για μια ακόμη φορά ότι ειδικά σ’ αυτόν τον χώρο τα τοπωνυμικά δεδομένα είναι τελείως ανεπαρκή και δεν μπο­ρούν να οδηγήσουν στην παραμικρή ουσιαστικά εκτίμηση.

2) Τα μαρτυρούμενα κατά την ίδια χρονική περίοδο ελληνικής ετυ­μολογίας τοπωνύμια είναι συνολικά 222 και κατανέμονται γεωγραφικά ως εξής: 52 στην Κεντροανατολική Μακεδονία, 149 στην Κεντρική και 23 στις δυτικότερες σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη περιοχές.

3) Από μία λεπτομερέστερη συγκριτική αντιπαράθεση των τοπω­νυμίων σλαβικής ετυμολογίας προς τα μαρτυρούμενα στον ίδιο τόπο και κατά την ίδια εποχή ελληνικά, προκύπτει η εξής εικόνα:

Belomorska Macedonia ένας αλυτρωτικός όρος που χρησιμοποιούν οι Σκοπιανοί ακτιβιστές στην Ελλάδα.

Οι ασχολούντες με το Μακεδονικό σίγουρα έχουν διαπιστώσει ότι οι Σκοπιανοί στην Ελλάδα πλέον ανοίγουν blogs προκειμένου να «διαφημίσουν» και στα Ελληνικά την ακραία αλυτρωτική τους προπαγάνδα. Έτσι εκτός από το ΜΑΚΙΒΕ και το Macedonian Abecedar έχουμε και το νέο blog με την ονομασία Belomorska Macedonia. Ενδιαφέρον έχει να δούμε την ιστορία αυτού του ονόματος μιας και πολλοί ίσως να μην την γνωρίζουμε.

Στην Ελλάδα ο όρος Belomorska έγινε γνωστός κατά τα έτη 1941-1944 όταν τα εδάφη της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (πλην Αλεξανδρούπολης) ήταν υπό «βουλγαρική διοίκηση» κατά παραχώρηση των Γερμανών, οι οποίοι και ουσιαστικά τις κατέλαβαν. Ο όρος αυτός που μεταφράζεται στα Ελληνικά ως «Διοίκηση Αιγαίου» ή «Αιγαιΐς» χρησιμοποιούνταν από τους Βουλγάρους με σκοπό να υποδη­λώσει μεν γεωγραφικά την ίδια περιοχή, αλλά ως διοικητική περιφέρεια της Βουλγαρίας, με την έννοια που έδωσε σε αυ­τήν η βουλγαρική πλευρά και όπως ίσχυσε στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία. Οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται στη

Η Σλαβική ονοματοδοσία της Θεσσαλονίκης(Solun)

Του Δρ Φαίδωνα Μαλιγκούδη

 

Η σλαβική ονοματοδοσία της μακεδονικής μητροπόλεως δεν έχει μέχρι σήμερα διευκρινισθεί ικανοποιητικά. Όλες οι προσπάθειες ετυμολόγησης του σλαβικού ονόματος Solun ξεκινούν από την προϋπόθεση ότι αυτό προήλθε είτε από τον δημώδη τύπο Σαλονίκη[11], είτε από τον τύπο Saruna της Αρωμουνικής[12]. Η ερμηνεία όμως αυτή προσκρούει σε μιαν ανυπέρβλητη, κατά τη γνώμη μου, δυσκολία, μια και δεν μας παρέχει μιαν ευλογοφανή εξήγηση, γιατί αποβλήθηκε η κατάληξη -ικη στα σλαβικά. Η επικρατέστερη από τις παρόμοιες προσπάθειες ετυμολόγησης (η οποία διατυπώθηκε πριν από 60 περίπου χρόνια από τον βούλγαρο γλωσσολόγο Stojan Romanski) [13] λαμβάνει, μάλιστα, ως δεδομένο ένα -εξωγλωσσικό φαινόμενο, το οποίο είναι αδύνατο να καταδειχθεί: κατά το βούλγαρο γλωσσολόγο οι Σλάβοι, ακούγοντας τον τύπο * Σαλουνίκ’ εξέλαβαν την κατάληξη -ικ(η) ως υποκοριστικό επίθημα και, επειδή τους φαινόταν παράλογο να χρησιμοποιούν για μια μεγαλούπολη ένα υποκοριστικό όνομα, απάλειψαν με την καθημερινή χρήση του ονόματος την «υποκοριστική» κατάληξη  –ικη[14].

Η λύση, ωστόσο, είναι απλούστερη και ανταποκρίνεται απόλυτα στη μορφολογία των σλαβικών γλωσσών: το όνομα Solun αποτελεί παράγωγο που…